Furkan Taşbaşı
Denetçi

frkantasbasi@gmail.com

Gıda Bankacılığı müessesesi mevzuatımızda 5179 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun[1] ile yerini almıştır.

Kanunun 3. Maddesinde Gıda Bankası; Bağışlanan veya üretim fazlası sağlığa uygun her türlü gıdayı tedarik eden, uygun şartlarda depolayan ve bu ürünleri doğrudan veya değişik yardım kuruluşları vasıtasıyla fakirlere ve doğal afetlerden etkilenenlere ulaştıran ve kâr amacı gütmeyen dernek ve vakıfların oluşturduğu organizasyonlar olarak tanımlanmıştır.

Bu çalışmadaki amaç, söz konusu kanun kapsamında yapılan yardımların vergi mevzuatı ve muhasebe kayıt tekniği açısından incelenmesi, gelir vergisi beyannamesi ve kurumlar vergisi beyannamesindeki bildirimlerine bir bakış açısı sunmaktır.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun “İndirilecek Giderler” başlıklı 40. maddesinin 10.fıkrasında; Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedelinin safi kazancın tespitinde indirim olarak dikkate alınmasına izin verilmiştir.

Aynı Kanunun “Diğer İndirimler” başlıklı 89. maddesinin 6.  fıkrasında ise; Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan  gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedelinin tamamının gelir vergisi matrahının tespitinde gelir vergisi beyannamesinde belirtilmek suretiyle indirileceği ifade edilmiştir.

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun “Safi Kurum Kazancı” 6. Maddesinin 2.fıkrasında ise safi kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununda yer alan ticari kazanç hükümlerinin uygulanacağı ifade edilmiştir.

Yine Kanunun 10. Maddesinin 1/c fıkrasında; Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere, Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflara ve kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlara makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımların toplamının o yıla ait kurum kazancının % 5'ine kadar olan kısmının kurumlar vergisi matrahının tespitinde, beyannamede gösterilmek kaydıyla indirim olarak dikkate alınabileceği hususu hükme bağlanmıştır.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 17/2-b maddesinde ise KDV yönünden gıda bankacılığı faaliyetinden istisna kılındığı hükme bağlanmıştır.     

Bu açıklamalar çerçevesinde normlar hiyerarşisinde gıda bankacılığı ile ilgili karşımıza 21.03.2004 tarih ve 25409 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 251 seri nolu Gelir Vergisi Genel Tebliği çıkmaktadır. Bu tebliğ, gıda bankacılığı ile ilgili uygulama esaslarını içermektedir.  Bu esasları incelediğimizde;

• Gıda maddesi bağışının dernek veya vakfa yapılmış olması gerekir.

• İhtiyacı bulunanlara doğrudan veya gıda bankacılığı müessesi dışında farklı organizasyonlarca yapılan gıda yardımları bu kapsamda değerlendirilemez.

• Bağışı kabul edecek dernek veya vakfın tüzüğünde ya da senedinde gıda yardımına dair hükümlerin bulunması gerekir.

• Dernek veya vakfın başkaca alanlarda da faaliyetinin bulunmasının bir önemi bulunmamaktadır.

• Gıda bankacılığı kapsamında yapılacak bağışların gıda maddesi niteliğinde olması gerekmektedir. (Temizlik, giyim, ve yakacak maddeleri kapsama sonradan dahil edilmiştir.[2])

• İlgili yıl fatura düzenleme sınırının altında kalsa dahi bağışa ilişkin fatura ve sevk irsaliyesi düzenlenecektir.

• Bağışlanan mala ilişkin bilgileri eksiksiz olarak içerecek fatura, bağış yapılan dernek veya vakıf adına düzenlenecektir. Mal bedeli olarak faturada, bağışa konu malın maliyet bedeli (yüklenilen katma değer vergisi hariç) yazılı olacaktır.

• Faturada "İhtiyaç sahiplerine yardım şartıyla bağışlandığından KDV hesaplanmamıştır." ibaresinin yer alması zorunludur.

• Bağışa konu olan malların edimine ilişkin belgelerin saklanması zorunludur.

• Dernek ve vakıflar kendi mevzuatlarının öngördüğü belgeleri düzenleyecek ve bağış yapanlara bir örneğini vereceklerdir.

• Ticari işletmeye dahil malların (bağışa konu malların) bağışlanması durumunda bu malların maliyet bedeli Gelir Vergisi Kanununun 40. maddesi çerçevesinde gider kaydedilecektir. Bu işlem, faturanın bir yandan gelir bir yandan da gider kaydedilmesi suretiyle gerçekleştirilir.

"MUHASEBETR.COM" DA YAYIMLANAN MAKALENİN TAMAMINA ULAŞMAK İÇİN TIKLAYINIZ.