Tarih : 28.01.2019
Sayı : 2019-20
Konu : 2019 Yılı İlk Altı Aylık Dönemde Gelir Vergisinden İstisna Edilecek Harcırah Tutarları
I- Giriş
Devlet memurlarına verilen yurt içi gündelik tutarları Bütçe Kanunu’yla, yurt dışı harcırah tutarları ise Cumhurbaşkanı Kararıyla belirlenmektedir. Bu tutarlar aynı zamanda özel sektörde çalışanlar için de vergiden müstesna gündelik tutarını belirlemektedir.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 08.01.2019 tarih ve 27998389-010.06.02-87 sayılı Genelgesi ile 01.0.2019-30.06.2019 arasında geçerli olacak memur maaş katsayıları belirlenmiştir.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 24’ ncü maddesinin (2) numaralı bendine göre; çalışanlara verilen gündeliklerin aynı aylık seviyesindeki devlet memurlarına verilen gündelikler kadar olan veya devletçe verilen gündeliklerin en yüksek haddini aşmayan kısmı gelir vergisinden istisnadır.
Yine aynı kanunun; 40/4, 57/8-c ve 68/3. maddelerine göre ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerde işle ilgili yapılan işin ehemmiyeti ve genişliği ile orantılı seyahat ve ikamet giderleri, bu kazançlardan indirilebilmektedir.
II- Açıklama ve Hesaplamalar
Gelir Vergisi Kanunu’nun 24/2’nci maddesinde, 6245 sayılı Harcırah Kanunu kapsamı dışında kalan müesseseler tarafından idare meclisi başkanı ve üyeleri ile denetçilerine, tasfiye memurlarına ve hizmet erbabına (Harcırah Kanunu'na tabi olsun olmasın her türlü sözleşmeli personel dahil) verilen gerçek yol giderlerinin tamamı ile yemek ve yatmak giderlerine karşılık verilen gündeliklerin aynı aylık seviyesindeki devlet memurlarına verilen gündelikleri veya devletçe verilen gündeliklerin en yüksek haddini aşmayan kısmının gelir vergisinden istisna olduğu, aşan kısmın ise vergiye tabi olduğu hüküm altına alınmıştır.
Diğer taraftan, 138 seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde de Harcırah Kanunu kapsamı dışında kalan müesseseler tarafından hizmet erbabına fiili yemek ve yatmak giderleri dışında gündelik de ödendiği takdirde bu gündeliklerin tamamının ücret olarak vergiye tabi tutulması gerektiği açıklanmıştır.
Harcırah Kanununun 33’üncü maddesinde yurtiçinde verilecek gündeliklerin miktarının her yıl bütçe kanunları ile tespit olunacağı, 34’üncü maddesinde de yurtdışı gündeliklerinin miktarı, gidilecek ülkeye, memur ve hizmetlilerin aylık veya ücret tutarları ile görevin mahiyetine göre, mali yıl itibariyle ve Maliye Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca belirleneceği hüküm altına alınmıştır.
Aylık ücret tutarlarına göre belirlenen gündelik tutarının vergiden istisna edilen tutarı aşmadığı hallerde bu ödemelerden sadece damga vergisi kesintisi yapılacaktır. İstisna tutarı aşan gündelik ödendiği durumda aşan kısım, ücretlinin içinde bulunduğu gelir dilimine karşılık gelen vergi oranı ve damga vergisi (binde 7,59 )dikkate alınarak brütleştirilmek suretiyle gelir vergisi kesintisine tabi tutulacaktır. (G.V.K.’nun 24/2)
Yurt dışı gündeliklerin TL cinsinden tahakkuku (avans verilmemiş ise), yabancı paranın T.C. Merkez Bankasınca ilan edilen döviz satış kuru esas alınarak yapılmalıdır.
Harcırah için avans verilirse, avansın Türk Lirası cinsinden tutarı, yabancı para cinsinden avans miktarının tahakkuk tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nca ilan edilen efektif satış kuruyla çarpılması suretiyle bulunur. Avansın mahsup işlemlerinde ise döviz satım belgesinde gösterilen tarihteki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nca ilan edilen efektif satış kuru esas alınır.
Türkiye’den her çıkışlarında, seyahat ve ikamet süresinin ilk 10 günü için ödenecek gündelikler, ekli cetveldeki miktarların %50 attırılması suretiyle hesaplanır.
Birden fazla ülkeyi kapsayan seyahatlerde, her ülke için ilgili olduğu gündelik tutarı kalış süresiyle orantılı olarak dikkate alınmalıdır.
Bunlardan, aynı süre ile sınırlı olmak kaydıyla yurtdışında yatacak yer (otel) temini için ödedikleri ücretleri fatura ile belgelendirenlere faturada gösterilen günlük yatak ücretinin yukarıdaki şekilde artırımlı olarak hesaplanan gündeliklerinin % 40’ını aşması halinde aşan kısmın % 70’i ayrıca ödenir. Ancak, yatacak yer temini için ödenecek günlük ilave miktar, artırımlı olarak hesaplanan gündeliklerin %100’ünden fazla olamaz.
İş amacıyla yurt içine veya yurt dışına gönderilenlerin seyahat masrafları “gerçek (direkt) gider” veya “harcırah” yöntemlerinden yalnızca birisi ile karşılanabilir. Harcırah yöntemini seçen bir firma ayrıca fiili yemek ve yatma giderlerini de öderse, bu durumda fiili giderlerin tamamı ücret kabul edilecek ve vergilendirilecektir.
Harcırah, sadece yeme ve yatma giderleri karşılığı verilir ve ayrıca bu kapsamdaki harcamalar için belgelenme şartı aranmaz. Harcırah yönteminde gerçek yol giderleri, yol giderlerine ait belgelerin temini şartı ile ayrıca ödenir.
Gerçek gider yönteminde ise belgeye bağlanan ve ticari kazançla ve seyahatin süresi ve içeriği ile uygun harcamaların tamamı karşılanır.
Seyahatlerde iki yöntem birlikte uygulanamaz. Ancak farklı seyahatlerde farklı yöntemler uygulanabilir.
Her iki yöntemde de seyahate çıkan kişiye avans verilebilir.
Harcırah yönteminde iş seyahati dönüşü çalışanın bir harcırah formu düzenleyerek ulaşım belgelerini bu bordroya eklemesi ve harcırah hesaplamasının ayrıntılı bir şekilde gösterilmesi gerekmektedir. Ayrıca bordroda seyahatin nerelere yapıldığı kaç gün sürdüğü seyahat maksadı vb bilgiler açıklanmalıdır. Bordronun yetkili tarafından onaylanması yerinde olacaktır.
Harcırah Formuna Örnek Şablon
|
1
|
Seyahate Çıkan
|
|
|
2
|
Görevi
|
|
|
3
|
Brüt Ücret
|
|
|
4
|
Çıkış Ve Dönüş Tarihi
|
|
|
5
|
Süre (Gün)
|
|
|
6
|
Ülke
|
|
|
7
|
Ödenen Toplam Döviz
|
|
|
8
|
Bir Günlük Yasal Harcırah
|
|
|
9
|
İLK ON GÜNLÜK YASAL HARCIRAH 10 Gün X ((8) X 1,50)
|
0
|
|
10
|
Kalan Günlerin Yasal Harcırahı (..... Gün X (8))
|
0
|
|
11
|
Yatak Masrafı İlavesi
|
|
|
12
|
Toplam Yasal Harcırahı (9 + 10 + 11)
|
0
|
|
13
|
Stopaja Tabi Net Harcırah (7 - 12)
|
0
|
|
14
|
Değerleme Kuru
|
|
|
15
|
Stopaja Tabi Net Harcırah
|
|
|
16
|
Stopaja Tabi Brüt Harcırah
|
|
|
17
|
STOPAJ ((16) X Vergi Dilimi)
|
0
|
|
18
|
DAMGA VERGİSİ ((7) X (14)) X ‰7,59
|
0
|
Gerçek (Direkt) gider yönteminin seçilmesi durumunda ise gider kaydı yapılacak tüm belgeler için aşağıdaki şekilde bir harcama tablosu oluşturulması faydalı olacaktır.
|
Adı Soyadı
|
|
|
Görevi
|
|
|
Ülke
|
|
|
Çıkış Tarihi
|
|
|
Dönüş Tarihi
|
|
|
Süre
|
|
|
Harcama Detayı
|
|
Belge /Fatura/Fiş Tarihi/No
|
Alındığı Yer
|
Döviz Tutarı
|
Döviz Kuru
|
TL Tutar
|
Açıklama
|
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
| |
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
III- Vergiden İstisna Yurtiçi Harcırah Tutarları
Hazine ve Maliye Bakanlığı Mülga Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü’nün 8.1.2019 tarihli ve 27998389-010-06-02-87 sayılı yazısında aylık katsayısı (0,130597), memuriyet taban aylığı göstergesine uygulanacak taban aylık katsayısı (2,044187), iş güçlüğü, iş riski, temininde güçlük ve mali sorumluluk zamlarının aylık tutarlara çevrilmesinde uygulanacak yan ödeme katsayısı ise (0,041416) olarak belirlenmiştir.
Buna göre 31 Aralık 2018 tarihli ve 30642 sayılı Mükerrer Resmi Gazetede yayımlanan ve 1 Ocak 2019 tarihi itibariyle yürürlüğe giren 2019 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’nun (H) Cetvelinde yer alan 2019 yılı Harcırah Tutarları ile Gelir Vergisi Kanunu’nun 24/2’nci maddesi düzenlemesi ve 2019 yılı Ocak- Haziran dönemi memur maaş katsayıları dikkate alınarak
1 Ocak 2019-30 Haziran 2019 dönemi vergiden istisna yurtiçi harcırah tutarları aşağıdaki gibi hesaplanmıştır.
|
Brüt Aylık Tutarı (TL)
|
Brüt Aylık Tutarı (TL)
|
Vergiden İstisna Gündelik Tutarı (TL)
|
|
3.284,86
|
TL ve fazlası
|
61,50
|
|
3.261,35
|
3.284,85
|
51,60
|
|
2.974,04
|
3.261,34
|
48,15
|
|
2.608,37
|
2.974,03
|
45,20
|
|
2.163,68
|
2.608,36
|
39,85
|
|
2.163,67
|
TL ve daha azı
|
38,75
|
IV- Vergiden İstisna Yurtdışı Harcırah Tutarları
Yurtdışı harcırahlarına ilişkin olarak en son yayımlanan Kararname;16 Şubat 2018 tarihli ve 30334 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 8/1/2018 tarihli ve 2018/11213 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıdır. Henüz 2019 yılı için yeni bir Kararname yayımlanmadığından yürürlükte olan söz konusu Karara göre 1 Ocak 2019- 30 Haziran 2019 dönemi vergiden istisna yurtdışı harcırah tutarlarına isabet eden brüt aylık tutarları aşağıdaki gibi hesaplanmıştır.
1 Ocak 2019- 30 Haziran 2019 dönemi vergiden istisna yurtdışı harcırah tutarlarına isabet eden brüt aylık tutarları aşağıdaki gibidir.
ÜCRET GRUPLARI
|
Brüt Aylık Tutarı / Ülkeler ve Para Birimi
|
II. Sütun
|
III. Sütun
|
IV.
Sütun
|
V. Sütun
|
VI.
Sütun
|
VII.
Sütun
|
|
3.284,86
TL ve fazlası
|
3.284,85
- 3.261,35
TL arası
|
3.261,34
- 2.974,04
TL arası
|
2.974,03
- 2.608,37
TL arası
|
2.608,36
- 2.163,68
TL arası
|
2.163,67
TL ve daha azı
|
|
A.B.D. (A.B.D. Doları)
|
182
|
146
|
124
|
117
|
110
|
93
|
|
Almanya (Euro)
|
164
|
131
|
111
|
105
|
99
|
83
|
|
Avustralya (Avustralya Doları)
|
283
|
227
|
192
|
181
|
171
|
143
|
|
Avusturya (Euro)
|
166
|
132
|
112
|
106
|
100
|
84
|
|
Belçika(Euro)
|
161
|
128
|
109
|
103
|
97
|
81
|
|
Danimarka (Danimarka Kronu)
|
1.238
|
988
|
838
|
791
|
746
|
627
|
|
Finlandiya (Euro)
|
148
|
119
|
100
|
95
|
90
|
74
|
|
Fransa (Euro)
|
160
|
127
|
108
|
102
|
96
|
81
|
|
Hollanda (Euro)
|
156
|
125
|
106
|
100
|
94
|
80
|
|
İngiltere (Sterlin)
|
115
|
91
|
78
|
74
|
69
|
59
|
|
İrlanda (Euro)
|
155
|
124
|
105
|
99
|
94
|
78
|
|
İspanya (Euro)
|
158
|
126
|
107
|
101
|
95
|
80
|
|
İsveç(İsveç Kronu)
|
1359
|
1.085
|
919
|
867
|
819
|
687
|
|
İsviçre (İsviçre Frangı)
|
283
|
226
|
192
|
181
|
171
|
143
|
|
İtalya (Euro)
|
152
|
122
|
104
|
98
|
92
|
77
|
|
Japonya (Japon Yeni)
|
31,405
|
25.127
|
21.325
|
20.118
|
18.901
|
15.914
|
|
Kanada (Kanada Doları)
|
244
|
195
|
165
|
156
|
147
|
125
|
|
Kuveyt (Kuveyt Dinarı)
|
50
|
40
|
35
|
33
|
31
|
25
|
|
Lüksemburg (Euro)
|
161
|
128
|
109
|
103
|
97
|
82
|
|
Norveç (Norveç Kronu)
|
1,193
|
952
|
808
|
762
|
719
|
604
|
|
Portekiz (Euro)
|
155
|
124
|
105
|
99
|
93
|
78
|
|
Suudi Arabistan (Suudi A. Riyali)
|
617
|
492
|
418
|
395
|
372
|
313
|
|
Yunanistan (Euro)
|
158
|
126
|
107
|
101
|
95
|
80
|
|
Kosova (Euro)
|
123
|
98
|
83
|
78
|
74
|
63
|
|
Diğer AB Ülkeleri (Euro)
|
127
|
101
|
86
|
81
|
76
|
65
|
|
Diğer Ülkeler (A.B.D. Doları)
|
157
|
125
|
106
|
100
|
95
|
80
|
Saygılarımızla.
BOĞAZİÇİ BAĞIMSIZ DENETİM VE YMM A.Ş.
2440 kişi tarafından görüntülenmiştir.
